Ý tưởng độc đáo thiết kế cảnh quan hai bên bờ sông Hàn – Đà Nẵng ☑

Từ rất nhiều năm vừa qua, Đà Nẵng vẫn là một điểm sáng của cả đất nước về phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội năng động gắn liền với phát triển đô thị, quy hoạch và thiết kế đô thị bài bản, modern hiện đại. Thành phố càng ngày càng lôi cuốn, lôi cuốn mạnh mẽ khách du lịch và tạo ấn tượng tích cực ngay cả với các KTS – giới nghề “khó tính”. Trong khung cảnh năng động ấy, sông Hàn hiện diện như 1 nhân tố hình ảnh phong cảnh trọng tâm, một dòng chảy của thiên nhiên và cuộc sống trong lòng đô thị, một hành lang lôi cuốn đầu tư bất động sản mạnh mẽ – vừa là thời cơ vừa ẩn chứa những nguy cơ cho sự đi lên vững bền của thành phố. Nhận biết rõ rệt về địa thế và tầm quan trọng, mọi ảnh hưởng và không gian hai bên bờ sông – sông Hàn đã thành mối quan tâm thâm thúy của chính quyền, người dân thành thị thành phố.

Tham khảo thêm : 4 phương án xuất sắc giành giải cuộc thi Ý tưởng quy hoạch và thiết kế không gian cảnh quan hai bên bờ sông Hàn

Cuộc thi tuyển chọn Ý tưởng quy hoạch và thiết kế không gian cảnh quan hai bên sông Hàn, TP Đà Nẵng do UBND TP Đà Nẵng tổ chức với sự phối kết hợp của Viện Kiến trúc Đất nước – Bộ Xây dựng và sự bảo trợ của Hội KTS Việt Nam đã được tổ chức nhằm  nhận được những ý tưởng cực tốt, biến con sông Hàn trở thành thương hiệu, thành giá trị vượt thời gian của Đà Nẵng. Đây cũng chính là lần trước tiên một cuộc thi quốc tế về phong cảnh con sông được tổ chức ở Việt Nam. Đà Nẵng là thành phố tiên phong cho thí điểm đáng giá này.

Bài viết giới thiệu những ý tưởng độc đáo dành riêng cho hai bên bờ sông Hàn của những đơn vị thiết kế tiếng tăm và những thử thách của Ban tổ chức trong tiến trình triển khai nhiệm vụ quan trọng cho Đà Nẵng. Kinh qua các phương án dự thi đã đề nghị những phương pháp quy hoạch, thiết kế không gian cảnh quan đem đến sức sống mới cho con sông, nhắm tới những giá trị cốt lõi về một thành phố hòa hợp với thiên nhiên, thân mật với hệ sinh thái, có chất lượng sống tốt, phát triển vững bền cả về kinh tế và văn hóa – xã hội…

Những thử thách đối với Ban tổ chức

Cuộc thi quả thực một bài toán khó đối với những người “trong cuộc” – từ khâu tổ chức, việc xây dựng Nhiệm vụ thiết kế, đến việc tuyển chọn ý tưởng… Xin được chia sẻ những trở ngại của Ban tổ chức khi triển khai cuộc thi này.

Thử thách trước tiên là việc xây dựng đầu bài, có nghĩa là Nhiệm vụ thi tuyển. Một hội đồng cố vấn đã được thành lập gồm các chuyên gia đầu ngành nội địa và quốc tế, phối hợp với những chuyên gia am hiểu địa phương để hỗ trợ BTC trong việc xây dựng đầu bài, xây dựng quy chế thi tuyển và chọn lựa đơn vị tư vấn sự uy tín. Khác với cùng 1 cuộc thi tuyển công trình kiến trúc, đầu bài cho 1 cuộc thi ý tưởng phong cảnh cho cả con sông không hề đơn giản. Trước tiên, chúng tôi quan niệm con sông là 1 môi trường, một nhất thể tự nhiên từ thượng nguồn cho tới hạ lưu. Bởi vậy, xét về phạm vi, đầu bài yêu cầu một sách lược phong cảnh tổng thể cho con sông từ thượng nguồn tới cửa sông (nhiệm vụ 1) trước lúc tập trung đề nghị chi tiết cho khu vực trung tâm thành phố – từ cầu Tuyên Sơn qua cầu Thuận phước ra đến tận cửa sông (nhiệm vụ 2). Xét về content nội dung, đây là 1 đầu bài không đơn thuần về thiết kế không gian cảnh quan, mà các nhân tố về phong cảnh sinh thái cần được coi xét giải quyết lồng ghép mật thiết trong bài toán tạo dựng hình ảnh đô thị, phát triển kinh tế xã hội, tổ chức giao thông đa phương tiện và các hoạt động của con người trong không gian công cộng. BTC đã một đầu bài mở, không luật lệ cụ thể các yêu cầu kỹ thuật và quy cách diễn hoạ sản phẩm, mà khuyến nghị kêu gọi các ý tưởng sáng tạo, được nhận xét dựa trên những tiêu chuẩn chuyên môn tổng thể, liên ngành. Lãnh đạo thành phố cũng ước muốn nhận được những ý tưởng táo bạo, mạnh mẽ, cho phép những phương pháp vượt khỏi các rào cản của thực tế phát triển đô thị.

Thử thách thứ 2 với BTC là làm sao lôi cuốn được sự tham gia của các đơn vị và liên danh tư vấn có năng lực và kinh nghiệm thật sự để nhận được những sản phẩm chất lượng. Chỉ sau 2 tuần phát động cuộc thi đã lôi cuốn được khoảng 40 đơn vị tư vấn và liên danh nội địa và quốc tế đăng ký tham dự, trong đó có 13 hồ sơ của Việt Nam, 12 hồ sơ của những liên danh Quốc tế và Việt Nam, 14 hồ sơ quốc tế và liên danh quốc tế. Tính minh bạch và khách quan của cuộc thi được BTC cam đoan và bảo đảm suốt trong quãng quá trình tổ chức thi tuyển.

Một trong các trở ngại chính là việc tích lũy và tập hợp các thông tin đầu vào để cung ứng không thiếu và toàn diện cho những đội dự thi. Thực tiễn là các thông tin dữ liệu ở Việt Nam thường được quản lý và lưu trữ không hệ thống, không không thiếu và bởi các cơ quan tổ chức không giống nhau. BTC đã rất cố gắng làm việc với mọi các sở ngành của thành phố để tập hợp các tài liệu về địa chất, thuỷ văn, khí tượng, thiên tai, môi trường sông Hàn, các kế hoạch và report báo cáo kinh tế, xã hội, du lịch, đầu tư, các số liệu về giao thông và quy hoạch giao thông…. đồng thời cùng Sở Xây dựng rà soát, lập map bản đồ các dự án chi tiết xuôi theo sông và cung ứng thông tin các dự án và cho phép các đội đề nghị những tùy chỉnh hay thay đổi để mở cửa cho những ý tưởng tươi mát, cải tiến vượt bậc.

BTC cũng khá coi trọng đến Hội đồng tuyển chọn, là những người sẽ đại diện thay mặt lãnh đạo và người dân thành thị, với kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm quản lý của mình sẽ lựa chọn ra ý tưởng tốt , thích hợp, xứng đáng để trao giải, và quan trọng hơn cả là để triển khai, có thể triển khai. Thật may mắn, cùng sự tham dự của KTS Nguyễn Ngọc Tuấn (Phó Chủ tịch UBND TP), KTS Vũ Quang Hùng (Giám đốc Sở Xây dựng), KTS Nguyễn Tấn Vạn (Chủ tịch Hội KTS Việt Nam – Chủ tịch hội đồng) BTC đã mời được những chuyên gia có sự uy tín nhất nội địa và quốc tế trong hội đồng tuyển chọn: Ông DANIEL R. RINGELSTEIN, Giám đốc thiết kế và quy hoạch đô thị của SOM (Mỹ – là hãng tư vấn quy hoạch và thiết kế bậc nhất thế giới); bà Kelly Shannon, giáo sư lừng danh châu Âu về lĩnh vực phong cảnh; ông Tan Puay Yok giáo sư về lĩnh vực sinh thái phong cảnh thuộc ĐH Đất nước Singapore.

Ý tưởng và các phương pháp đề nghị

Về căn bản, các phương án dự thi chia làm 2 nhóm cách tiếp xúc. Nhóm đầu tiên nhắm tới cách tiếp xúc mới về phong cảnh trong phát triển đô thị (lấy nhân tố sinh thái phong cảnh làm chủ đạo, là xương sống của sự đi lên, có xu thế hạn chế sự xây dựng quá tải và dày đặc và thậm chí duy trì các khu vực không xây dựng). Nhóm này gồm các phương án giải Nhì – “Kiến thiết lại xanh”; hai phương án giải Ba – “sông Hàn xanh”, và “Bù đắp thiên nhiên”. Nhóm còn lại nhắm tới các phương pháp về đẩy mạnh sử dụng có hiệu quả quỹ đất, ưu tiên các sách lược thúc đẩy kinh tế và hình ảnh nhân tạo của thành phố, các phương pháp hạ tầng. Nhóm này gồm phương án đồng giải Nhì và giải cộng đồng vote bình chọn – “Nét Sông”; phương án đồng giải Ba “5 sợi tơ”, và một vài phương án khác…

Các phương án không giành giải cũng có những content nội dung thú vị và rất đáng suy xét.

Một vài ý tưởng nổi bật có thể suy xét đem vào thực tế cụ thể như sau:

Kiến thiết lại xanh – Giải Nhì

Đơn vị dự thi: Liên danh OMG-Designers, Boydens, Hydroscan, Huni Architect, Ney & Partners

Đồ án đề nghị ba sách lược thiết kế tổng hợp: Hành lang xanh, kết nối xanh, chương trình xanh – Vận dụng trên ba quy mô không giống nhau: toàn thành phố, dải bờ sông và các dự án sách lược. Một đề nghị khá nổi bật và độc đáo của đồ án này là tổ chức một tuyến phố dạo đi xanh chạy song song với lối đi dạo “riverwalk”, lấy ý tưởng từ sự thô ráp, hình dáng bên ngoài tự nhiên của con sông và sự liên tiếp của đường bờ sông như 1 “dòng chảy xanh”. Đồ án cũng đề nghị 2 cây cầu mới,  4 công  trình công cộng với ngôn ngữ của kiến trúc modern hiện đại hòa quyện cùng phong cảnh tự nhiên

Nét Sông – Giải Nhì và Giải Cộng đồng

Đơn vị dự thi: Công ty CPG Consultants Pte Ldt (Singapore)

Lấy cảm hứng từ sự trỗi dậy của Đà Nẵng – từ 1 làng đánh  cá, đồ án đề nghị phương pháp để Đà Nẵng trở thành một trung tâm công nghệ  thông tin, để đôi bờ sông Hàn thành một  điểm đến độc đáo; đồng thời tạo thành một mạng lưới những thời cơ phát triển kinh tế, liên kết con người với cộng đồng và miền đất và mạng lưới sinh thái của thiên nhiên. Con sông đã thành đối tưởng chính của group tác giả với những ý tưởng chính về một con sông mở lối tương lai,  liên kết cộng đồng và tái hiện cuộc sống.

Sông Hàn xanh – Giải Ba

Đơn  vị  dự  thi:  Liên  danh  S.A.S Deso  Architects  –  Urbanists;  Phytolab landscape;  S.A  Hydratec;  Tedi  South; Atek consultant corp

ng tương lai, 1 trong những  biểu  tượng  mạnh  mẽ  nhất  cho thành phố của thế kỷ 21, đưa tới những không gian phát triển đô thị, với phong cảnh độc đáo và mang tính biểu tượng, kết nối gián tiếp các khu vực, tạo thành những không gian sinh hoạt văn hóa và giao lưu.

Cách tiếp xúc của đồ án tôn trọng những giá trị về di tích, về kinh tế, sinh thái. Phối hợp thiết kế với thói quen sinh hoạt và cư dân nơi đây, có nghĩa là phát huy giá trị lịch sử đô thị với con sông. Qua đó ảnh hưởng tới mối liên hệ của cư dân với thiên nhiên.

Năm sợi tơ – Giải Ba

Đơn vị dự thi: Công ty Nikken Seikkei Civil Engineering Ldt

Ý tưởng đề nghị 5 sợi tơ gồm có “an toàn”, “sức sống”, “ký ức”,  “sinh thái”,  “tương lai” để dệt nên Tầm nhìn tương lai của sông Hàn: “Dòng sông óng ánh, đẹp, an toàn, mang nét lôi cuốn phong phú trong cuộc sống và phong cảnh sông mới của sông Hàn chính là tấm lụa được dệt nên, trở thành biểu tượng của TP Đà Nẵng”.

Một Style phong cách Đà Nẵng – Không giành giải

Đơn vị dự thi: Eight Japan Engineering Corporation

Phương án được Hội đồng nhận định cao với việc góp phần được không ít ý tưởng tốt cho thành phố. Đồ án đề nghị một khu vực bờ nước lôi cuốn đẳng cấp thế giới, nơi diễn ra các hoạt động của con người mang style phong cách Đà Nẵng ở thế kỉ 21 – khác lạ với thành phố Hà Nội, TPHCM, Bangkok, Singapore hay Dubai….

Về cảnh vật, đồ án tập trung vào việc tạo thành không gian có thể chiêm ngưỡng mặt trời mọc và lặn trên các Hành lang và hệ bậc thang thấp ở trục Đông Tây trên sông – khu vực chợ Hàn. Không những thế, kinh qua việc đem vào các trục đường chéo, một hình bóng đô thị (silhouette) xinh đẹp dựa theo dãy núi sẽ được ngắm nhìn xuôi theo dòng sông. Nhóm tác giả tin cẩn rằng hình ảnh này thật sự thay mặt đại diện cho nét đẹp độc đáo của cảnh quan Đà Nẵng.

Kết luận

Cuộc thi Ý tưởng thiết kế không gian cảnh quan hai bên bờ sông Hàn đã khép lại. Các phương án dự thi đã được trưng bày tại Sảnh chính tòa nhà Trung tâm hành chánh Đà Nẵng, đồng thời đăng tải trên các trang website để công chúng dễ dàng theo dõi và vote bình chọn. Lãnh đạo TP Đà Nẵng rất quan tâm đến các ý tưởng của những đơn vị dự thi và lắng nghe quan điểm chuyên môn của Hội đồng tuyển chọn. Sau cuộc thi, thành phố đã trở thành lập tổ công tác liên ngành để tổng hợp, lựa chọn những ý tưởng khả thi nhất trong những phương án để chuyển tải sang các đồ án và dự án cụ thể, phục vụ công tác lôi cuốn đầu tư và thực hiện triển khai. Chúng ta hãy cũng chờ đón một con sông Hàn tươi mát và toả trong sáng một tương lai không xa.

PGS.tiến sĩ.KTS Phạm Thuý Loan

Phó viện trưởng Viện Kiến trúc Đất nước

(Bài đăng trên TCKT số 03 – 2017)