Sau hơn 5 năm thành lập, với vai trò của một quận nội thành Thủ đô, được quy hoạch xây dựng đồng bộ và quản lý đô thị bài bản, các công trình kiến trúc trọng điểm trên địa phận quận đã đóng góp thêm phần đáng kể vào việc cải tiến mọi mặt hoạt động Chính trị văn hóa xã hội của Thủ đô và Đất nước. Với địa thế “sức trẻ”, trong khoảng thời gian tới, các công trình trọng điểm trên địa phận quận, với ngôn ngữ kiến trúc modern hiện đại nhưng có sự kế thừa bản sắc kiến trúc cổ truyền, sẽ tiếp tục là động lực phát triển, đưa tới dáng vẻ và địa thế mới về kiến trúc đô thị cho TP Hà Nội Việt Nam xứng tầm khu vực và quốc tế.

Các công trình trọng điểm

Quận Nam Từ Liêm được thành lập theo Nghị quyết số 132/NQ-CP ngày 27/12/2013 của Chính phủ, có S diện tích tự nhiên là 3.227,36 ha, dân số 232.894 người. Là 1 phần của vùng đất Từ Liêm trước kia, quận Nam Từ Liêm hiện tại mang trong mình truyền thống nguồn cội, văn hóa lâu đời, mang đặc thù của nền văn minh sông Hồng rạng rỡ và gắn với những thăng trầm lịch sử của đất Thăng Long – TP Hà Nội ngàn năm văn hiến.

Trong xác định hướng phát triển theo Quy hoạch chung Thủ đô TP Hà Nội đến 2030 – tầm nhìn 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại quyết định 1259/QĐ-TTg ngày 26/07/2011, quận Nam Từ Liêm là 1 phần trung tâm mới của Thủ đô TP Hà Nội với công năng là trung tâm dịch vụ, hành chánh, trụ sở các cơ quan Trung ương, các trung tâm văn hóa Sport thể thao, nơi tập trung các dịch vụ chất lượng rất tốt của TP Hà Nội. Kể từ sau thời điểm thành lập, quận Nam Từ Liêm có vận tốc đô thị hóa nhanh và mạnh mẽ, với rất nhiều dự án trọng điểm đã và đang được thực hiện. Tuy tọa lạc ở nhiều thể loại công trình không giống nhau, trên cơ sở sử dụng có hiệu quả các nguồn kinh phí trong và ngoài ngân sách, nhưng phần đông các công trình kiến trúc trọng điểm sau thời điểm hoàn tất và đem vào sử dụng đều được nhận xét là những công trình kiến trúc modern hiện đại và quan trọng của Thủ đô TP Hà Nội và Đất nước.

1. Các công trình cấp Đất nước

Trong giai đoạn trước tiên, Nam Từ Liêm “ghi dấu ấn ấn” là quận có tương đối nhiều công trình cấp Đất nước thuộc thể loại công trình Sport thể thao – hội nghị quy mô lớn đã được xây dựng. Tiêu biểu như Khu liên hợp Sport thể thao Đất nước Mỹ Đình tổng thể diện tích gần 38,2ha với các hệ thống hạng mục công trình Sport thể thao và dịch vụ có quy mô lớn và rất to lớn, gồm Sân vận động đất nước Mỹ Đình, Nhà thi đấu Sport thể thao dưới nước… Đây là Khu Liên hợp Sport thể thao được quy hoạch và đầu tư xây dựng đồng bộ, ngôn ngữ kiến trúc quốc tế modern hiện đại, gồm có nhiều hạng mục tiện ích phụ trợ như khu dịch vụ, công viên xanh… thích hợp với công tác huấn luyện và thi đấu chuẩn quốc tế. Trong tương đối nhiều năm qua, đây là nơi diễn ra nhiều các event sự kiện văn hóa Sport thể thao của đất nước và khu vực như Giải bóng đá đất nước V-League, Đại hội Sport thể thao Đông Nam Á Sea Trò chơi…

Trung tâm Hội nghị Đất nước là tổ hợp công trình đa chức năng lớn nhất tại Thủ đô do các chuyên gia kiến trúc CHLB Đức Meinhard Von Gerkar và Nikolaus Goetze thiết kế. Sử dụng kết cấu mái thép lượn sóng mô phỏng hình mẫu “Thăng Long – Rồng bay lên”, lắp đặt vận dụng hệ thống cung ứng điện dự trữ và nguồn pin năng lượng mặt trời để sưởi ấm tất cả tòa nhà và dự trữ trong trường hợp cần thiết, công trình không chỉ có một điểm ấn tượng về kiến trúc mà còn là công trình kiến trúc “xanh” đặc biệt trước tiên ở Thủ đô. Trong khoảng thời gian qua công trình cũng chính là nơi tổ chức nhiều event sự kiện đại hội và hội nghị lớn của Ðảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội, như: Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC), Đại lễ Phật đản Liên hiệp quốc VESAK, Hội nghị cấp cao ASEAN, Đại hội Đảng cả nước lần thứ XI + XII, Đại hội đại biểu cả nước Trung ương Chiến trường Tổ quốc Việt Nam lần thứ VIII, Hội nghị thường niên Tổ chức hành chánh miền Đông thế giới EROPA, Hội thi tay nghề ASEAN lần thứ 10, Lễ kỉ niệm 85 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới IPU,… và rất là nhiều event sự kiện đất nước và quốc tế quan trọng khác.

Cách đây không lâu nhất, khởi công từ thời điểm năm 2004 và khánh thành tháng 11/2017, Tổ hợp công trình Cung Hữu nghị Việt – Trung (có vị trí số 188 Lê Quang Đạo) có quy mô khuôn viên xây dựng rộng 3,3 ha, S diện tích xây dựng gần 14.000 m² với công trình trung tâm cao 3 tầng với hình khối kiến trúc hình tròn, bên phía trong vuông mô phỏng hình mẫu hoa sen. Cung Văn hóa Hữu nghị Việt Trung gồm ba khu A, B và C trong đó Khu A ở giữa là nhà hát bao gồm 1 khán phòng đa chức năng quy mô lớn 1500 chỗ, hệ thống khuôn viên phong cảnh có thiết kế quy hoạch modern hiện đại.

Không dừng lại ở đó nhiều công trình bảo tàng văn hóa và bảo tàng chuyên ngành quy mô lớn, kiến trúc modern hiện đại đã được đầu tư xây dựng trên địa phận quận như: Bảo tàng TP Hà Nội (kết cấu hình kim tự tháp ngược, cao 30,7m gồm 4 tầng nổi và 2 tầng hầm, trong khuôn viên rộng trên dưới 54.000 m2 và tổng thể diện tích sàn hơn 30.000 m2) nơi đây diễn ra nhiều event sự kiện trưng bày triển lãm văn hóa – lịch sử lớn); Cung triển lãm Kiến trúc Quy hoạch Đất nước (được xây dựng trên khuôn viên rộng gần 3ha với kiến trúc modern hiện đại, là nơi tổ chức trưng bày các đồ án quy hoạch xây dựng quan trọng của đất nước, các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết của thành phố Hà Nội và các tỉnh thành đã được phê duyệt; giới thiệu các mô hình, bản vẽ tư liệu về kiến trúc có giá trị nội địa và trên thế giới)…

2. Trụ sở các Bộ, ngành

Hệ thống các công trình trụ sở các Bộ ngành được xây dựng trên địa phận quận, gồm có Trụ Sở Bộ Ngoại giao tại Mễ Trì (quy mô khu đất xây dựng gần 71,5 nghìn m², tỷ lệ xây dựng 22,61%, cao 15 tầng); Trụ sở Bộ Tài nguyên Hệ sinh thái – Trụ sở Bộ Nội vụ – KĐT mới Cầu Giấy (quy mô khu đất xây dựng hơn 4700 m², tỷ lệ 33,9%, cao 18 tầng và 1 tầng hầm). Đây là hai trong những số các công trình trụ sở Bộ ngành có quy mô lớn, ngôn ngữ kiến trúc modern hiện đại, vận dụng nhiều công nghệ tiên tiến trong xây lắp xây dựng cũng như trong vận hành, đóng góp thêm phần vào việc cải tiến nâng cao cơ sở vật chất, chất lượng hoạt động của những cơ quan quản lý nhà nước cấp đất nước.

3. Các công trình dịch vụ.

Điểm nổi bật phải nói đến là Tổ hợp Hotel JW Marriot. Được khánh thành năm 2013 do Tập đoàn Bitextco là chủ đầu tư, đây là Tổ hợp Hotel 5 sao đẳng cấp quốc tế, công trình có quy mô 9 tầng gồm 450 phòng, trong đó có 414 phòng nghỉ quy chuẩn, 34 phòng nghỉ cao cấp, 01 phòng dành riêng cho Phó Tổng thống và 01 phòng dành riêng cho Tổng thống. Có thiết kế bởi KTS người Mỹ – Carlos Zapata, ngôn ngữ kiến trúc công trình truyền tải các ý niệm về hình ảnh “Rồng thiêng huyền thoại”, một biểu tượng của sức mạnh và sự cao cả, gắn liền với vùng đất Thăng Long – ngàn năm văn hiến. Đặc biệt, cách đây không lâu nhất, dịp đầu tháng 03/2019 vừa rồi, công trình là nơi tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ – Triều Tiên lần 2 giữa Tổng thống Mỹ Donal Trump và Người lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un; Hotel Intercontinental 72, hotel Crowne đạt quy chuẩn 5 sao.

4. Công trình nhà ở

Với lợi thế là 1 quận mới được thành lập, nhận được quy hoạch mới đồng bộ và bài bản, đồng loạt các KĐT mới, tổ hợp chung cư nhiều tầng modern hiện đại đã được đầu tư xây dựng, trở thành các điểm ấn tượng thiết kế cải tiến vượt bậc về KĐT và chung cư nhiều tầng của thủ đô. Tiêu biểu đặc biệt là Tổ hợp hotel – Công sở – Căn hộ – TTTM Keangnam Hanoi Landmark Tower. Sau thời điểm hoàn tất và chuyển giao sử dụng Keangnam Hanoi Landmark Tower đã thành tòa nhà cao tối đa Việt Nam, tính đến trước tháng 02/2018 và cao thứ hai Việt Nam hiện tại.

Bên cạnh đó, cũng còn phải nói tới các tổ hợp nhà ở và KĐT nhiều tầng khác đã được đầu tư xây dựng và đem vào sử dụng như KĐT mới Mỹ Đình Sông Đà Sudico, Tổ hợp Chung cư cao cấp The Manor TP Hà Nội, Tổ hợp Công sở, thương mại căn hộ chung cư cao cấp Golden Palace…

5. Hệ thống các công trình hạ tầng xã hội (giáo dục, y tế, văn hóa và hành chánh)

Cũng đã được đầu tư xây dựng trong khoảng thời gian qua. Hệ thống các công trình trường học nhiều cấp có thiết kế đạt chuẩn Đất nước – Quốc tế, với ngôn ngữ kiến trúc modern hiện đại – tiện ích, ấn tượng và ưa nhìn, thích hợp thân thiết với tâm sinh lý của học sinh các lứa tuổi, đóng góp thêm phần cải tiến nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo của Thủ đô như: Trường THPT Xuân Phương, Trường TH & THCS Mỹ Đình, trường THCS Xuân Phương, trường THCS Cầu Diễn, trường Mẫu giáo Mỹ Đình 2, trường Mẫu giáo Cầu Diễn… Các công trình y tế, văn hóa và hành chánh được đầu tư xây dựng đồng bộ không những đóng góp thêm phần làm thay đổi bộ mặt – chuẩn hóa kiến trúc các công trình công ích trên địa phận Thủ đô mà còn đóng góp thêm phần đáng kể nâng cao chất lượng cuộc sống cho tất cả những người dân.

Và những công trình, dự án trong tương lai

Với địa thế “sức trẻ” của một quận nội thành Thủ đô, có khá nhiều ưu thế và tiềm năng, các công trình kiến trúc trọng điểm mới của quận Nam Từ Liêm có thiết kế – quy hoạch và khánh thành trong khoảng thời gian tới đây sẽ tiếp tục đóng góp thêm phần thay đổi bộ mặt kiến trúc đô thị Thủ đô và Đất nước trong thế kỷ 21 như: Khu Trụ sở các Bộ – ngành (30 ha tại Mễ Trì – theo chủ trương di chuyển các bộ, ngành ra khỏi trong đô thị); Để đóng góp thêm phần phát triển quỹ nhà ở, nâng cao chất lượng tiện nghi sống cho tất cả những người dân, cải tiến bộ mặt công trình nhà ở và KĐT (khu đô thị), đồng loạt các công trình nhà ở nhiều tầng và khu đô thị mới với ngôn ngữ kiến trúc modern hiện đại, tiệm cận đến các giá trị sống “xanh” và sinh thái như dự án khu đô thị mới Xuân Phương – Vinhome Skylake Phạm Hùng, khu đô thị Vinhome Green City Cầu Diễn, khu đô thị mới Vinhome Green Bay Mễ Trì, khu đô thị mới Vinhome Lê Quang Đạo, KĐTmới Vincity Sportia … Không dừng lại ở đó, còn có một vài dự án hotel 5 sao như Hotel Mỹ Đình Pearl, Hotel Mỹ Đình 1 hứa hẹn đem lại những dịch vụ đẳng cấp phục vụ khách quốc tế và trong khu vực.

Đặc biệt, event sự kiện Quy hoạch và đầu tư xây dựng Đường đua công thức 1 có thiết kế với chiều dài một vòng là 5.565m, gồm 22 góc cua, với rất nhiều hạng mục khán đài modern hiện đại và công trình tiện ích phụ trợ đồng bộ do Công ty thiết kế Đức – Tilke triển khai (nằm phía trong khuôn viên của Khu Liên hợp Sport thể thao Mỹ Đình và một phần bên trên đường giao thông công cộng), sẽ đưa Việt Nam ghi danh vào map bản đồ các đất nước trên thế giới tổ chức giải đua công thức 1.

Nhắm tới mục đích xây dựng đô thị đáng sống, đồng loạt công viên lớn cũng đang được quận và thành phố đầu tư như: Các công viên văn hóa, các không gian lễ hội và quảng trường, một mặt đóng góp thêm phần nâng cao chất lượng sống của dân cư, đồng thời cũng tạo dựng hình ảnh nhận diện nơi chốn cho đô thị.

Những dự án đó không chỉ có động lực mới phát triển kinh tế đô thị Thủ đô và Đất nước mà còn đóng góp thêm phần xây dựng hình ảnh dáng vẻ đô thị mới modern hiện đại, văn minh, văn hiến của Thủ đô.

(Bài đăng trên TCKT số 03-2019)