Không gian đô thị hiện hữu : Những vấn đề cần giải quyết trong phát triển TP Thái Nguyên ❗

Tầm nhìn mang tính sách lược cho sự đi lên chung của TP Thái Nguyên trong tương lai, tạo tiền đề phát triển vững bền và đáp ứng đô thị hóa càng ngày càng cao, nhắm đến xây dựng TP Thái Nguyên trở thành một đô thị modern hiện đại xứng đáng với địa thế là đô thị trung tâm, động lực phát triển vùng Trung du miền núi Bắc Bộ… Những vấn đề nêu trên yêu sách Chính quyền đô thị TP Thái Nguyên cần phải có sự chú ý xứng đáng và giải quyết các vấn đề từ việc cải tạo không gian đô thị trong khoảng thời gian quy hoạch đến năm 2035.

* Ý kiến:

Đô thị Thái Nguyên vẫn đang trong tiến trình phát triển, cho nên việc cải tạo đô thị mang tính từng phần, song hành cùng với tiến trình phát triển đô thị: “Cải tạo đô thị liên kết với phát triển không gian đô thị, thích hợp với quy hoạch phát triển sản xuất, phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh quốc phòng nhắm đến phát triển vững bền. Từng bước hoàn thiện đô thị theo hướng bảo đảm các định mức xây dựng đô thị tương ứng với cấp đô thị”.

* Mục đích tổng quan phát triển Đô thị đến năm 2035:

Tìm ra phương hướng và xây dựng kế hoạch cải tạo, chỉnh trang đô thị hiệu quả cao nhất. Từng bước xây dựng hoàn chỉnh hệ thống đô thị có cơ sở hạ tầng kinh tế – xã hội và hạ tầng kỹ thuật modern hiện đại, có hệ sinh thái đô thị trong sạch, phát triển ổn định, cân bằng, vững bền, đóng góp phần tăng cường Công nghiệp hoá, modern hiện đại hoá quốc gia. Khi xây dựng không gian đô thị mới phải gắn liền với cải tạo các đô thị hiện hữu để bảo đảm các định mức kinh tế kỹ thuật chung. Coi trọng xây dựng đồng bộ cơ sở hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật, bảo vệ hệ sinh thái sinh thái tương đồng giữa không gian đô thị hiện hữu và không gian đô thị mới nhằm mục đích phát triển vững bền.

• Xây dựng cơ chế khuyến nghị và ưu đãi nhằm hấp dẫn các dự án nhà ở xã hội, cải tạo chỉnh trang đô thị hiện hữu. Nâng cao chất lượng, cải thiện điều kiện sống của nhân dân trong khu vực hiện hữu tương tự các khu vực mới phát triển.
• Tập trung đầu tư cải tạo, chỉnh trang các đô thị phát triển lâu đời, xây dựng cơ chế quản lý đầu tư xây dựng cho cả đô thị cũ cũng như đô thị mới phát triển.
• Định rõ các dự án ưu tiên đầu tư cải tạo, chỉnh trang cho đô thị trung tâm, đô thị điển hình trong giai đoạn đầu.
• Cải tạo đô thị phải gắn liền với phát triển đô thị vừa liên kết, bổ trợ lẫn nhau.
• Cải tạo đô thị dựa trên quy mô phát triển các ngành kinh tế công nghiệp và dịch vụ để định rõ quy mô các khu công năng, nhất là các khu ở và hệ thống cây cối để bảo đảm phát triển vững bền.

* Các phương pháp cần coi trọng cải tạo và phát triển không gian kiến trúc và phong cảnh:

Nhắm tới phát triển kiến trúc – quy hoạch phải thích hợp với điều kiện tự nhiên, điều kiện kinh tế, điều kiện xã hội nhằm xây dựng các đô thị theo hướng modern hiện đại, chất lượng rất tốt, vững bền – phục vụ thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội và sự nghiệp công nghiệp hoá, modern hiện đại hoá quốc gia. Cụ thể, cần coi trọng những content nội dung sau:

• Tái cấu trúc đô thị từ những khu đất xây dựng không hiệu quả, các khu vực gia dụng xuống cấp, không hiện đại, di dời các nhà máy xí nghiệp ô nhiễm và độc hại ra khỏi đô thị, tái xây dựng tại các khu công nghiệp trên địa phận tỉnh,… Khai thác sử dụng các khu đất được biến đổi cho mục tiêu công ích đô thị có phối hợp với các hoạt động tài chính, thương mại, công sở, trụ sở,.. nhằm hấp dẫn đầu tư và cải tạo mỹ quan đô thị.
• Hình thái kiến trúc đô thị phải chú trọng nguyên tắc gắn công trình đơn lẻ với tổng thể kiến trúc của đô thị:
  • Cải tạo và xây mới theo hướng tập trung và modern hiện đại. Coi trọng phát triển các vùng phong cảnh nội đô và kiến trúc các tuyến đường, khu người dân. Bổ sung các không gian mở, không gian cộng đồng trong những khu vực người dân đông đúc, hạn chế phát triển thêm công trình nhà ở chung cư, nhà ở chia lô;
  • Khai thác tính thương mại của những khu vực, tuyến phố hiện hữu, kêu gọi đầu tư nhằm nâng cao giá trị thương mại đồng thời cải tạo được hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật. Lấy giả dụ: Tuyến thương mại phối hợp đi dạo đường Ga Thái Nguyên, đường Minh Cầu và phố café Hoàng Hoa Thám được UBND tỉnh Thái Nguyên kêu gọi và giao cho nhà đầu tư khai thác vận hành kinh doanh gian bán hàng (cấp phép, nâng cao quản lý kinh doanh hàng rong), đồng thời cải tạo hạ tầng (vỉa hè, cống thoát nước, nhà tắm công cộng, ngầm hóa dây điện…) xác lập phong cảnh (trồng cây cối, làm cổng chào, đèn trang trí, mở không gian văn hóa cộng đồng,..). Tới nay, dự án đang tiến hành chỉnh trang hạ tầng kỹ thuật của dự án 3 tuyến đường lâu đời và có được sự ủng hộ của nhân dân.
  • Ưu tiên phát triển kiến trúc modern hiện đại, nhiều tầng tại các khu vực đang kiến thiết lại các trục đại lộ, phối hợp đa năng đô thị, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, bảo đảm thỏa mãn nhu cầu phục vụ dịch vụ đô thị cho những người dân.

• Phát triển các khu vực ven đô theo hướng modern hiện đại, sinh thái phối hợp với tái cấu trúc, giãn dân, nhà ở xã hội nhằm tạo nên sự cân bằng và giảm tải hạ tầng các khu vực hiện hữu trong đô thị.
• Phát triển mô hình khu ở cho xã hội thỏa mãn nhu cầu của phần nhiều người dân nội đô cũng như làn sóng di cư cơ học. Một vài khu chung cư mới được xây dựng thay thế các khu chung cư cũ xuống cấp của thành phố đã đóng góp phần cải tạo, kiến thiết lại đô thị như chung cư Phủ Liễn – TECCO. Mặc dù vậy, khi hấp dẫn đầu tư mạnh các loại hình nhà ở sẽ gây áp lực lên hệ thống hạ tầng các khu vực đô thị hiện hữu, bởi thế cần phải có quy hoạch nhà ở phối hợp cải tạo, upgrade nâng cấp hạ tầng khu vực này nhằm gia tăng giá trị từ việc cải tạo đô thị.

* Xác định phương hướng phát triển cơ sở hạ tầng

Quy hoạch hạ tầng xã hội:

• Nhà ở: Lập các chương trình phát triển nhà ở cho những đô thị, nhất là nhà ở cho những hộ có mức thu nhập thấp, nhà ở cho những người nghèo. Khuyến khích các nguồn kinh phí đầu tư vào nhà ở xã hội, phấn đấu đạt định mức nhà ở Đô thị từ 20-25m2 sàn /người vào năm 2020.
• Công trình công cộng dịch vụ:
  • Tổ chức thành mạng lưới liên kết các khu công năng của đô thị và các khu người dân, có phân cấp phục vụ tương ứng. Coi trọng đầu tư xây dựng các công trình dịch vụ công cộng, văn hoá, y tế, giáo dục, thể dục Sport thể thao, dịch vụ, giải trí… Ưu tiên đầu tư những công trình xã hội căn bản còn thiếu cho những khu người dân cũ, bảo đảm bán kính phục vụ theo luật lệ;
  • Tổ chức các không gian đô thị xanh nhằm cải thiện hệ sinh thái không khí, điều kiện sống, hưởng lợi không gian tự nhiên cho những người dân đô thị;
  • Tổ chức các không gian sinh hoạt cộng đồng phục vụ nhu cầu văn hoá văn nghệ, kỷ niệm các ngày lễ, ngày hội, sinh hoạt vui chơi và giải trí cho những cháu thiếu nhi, thể dục dưỡng sinh cho những người cao tuổi và lễ cưới, đảm hỏi, đám hiếu,… thích hợp với văn hoá cổ truyền dân tộc.

Quy hoạch phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật

• Giao thông:
  • Hệ thống đường đô thị: Cải tạo, xây dựng các tuyến phố Đô thị theo QH được duyệt theo hướng đồng bộ từ lòng đường, vỉa hè, giải phân cách (nếu có), hệ thống thoát nước, cấp nước, cấp điện. Tập trung hấp dẫn đầu tư tư nhân, vốn tài trợ,chi phí trung ương, xây dựng các điểm giao thông lập thể nhằm giải quyết triệt đề ùn tắc và an toàn giao thông tại các điểm giao thông quan trọng của đô thị.
  • Hệ thống đường dân sinh, nội bộ khu người dân: Căn cứ vào quy hoạch, thiết kế đô thị các khu người dân hiện hữu và luật lệ phân cấp, phân loại đường dân sinh được phát hành, chính quyền địa phương lập kế hoạch, sắp xếp vốn triển khai upgrade nâng cấp các tuyến phố dân sinh, nội bộ khu người dân hiện hữu. Tập trung hệ thống chính trị vào cuộc để tuyên truyền, vận động nhân dân hiến đất, góp công, góp sức rộng mở đường ngõ, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, trồng cây cối,… bảo đảm tiêu chuẩn tuyến đường văn minh đô thị.
  • Hiện tại Thiết kế đô thị và chỉnh trang một vài tuyến phố, khu phố quan trọng của TP Thái Nguyên như Hoàng Văn Thụ, Quang Trung, Minh Cầu,.. đang được lập, thể hiện sự chú ý, đầu tư của nhiều cấp quản lý đối với công tác cải tạo chỉnh trang đô thị hiện hữu. Ngoài ra, Dự án chỉnh trang, upgrade nâng cấp đô thị TP Thái Nguyên thuộc dự án upgrade nâng cấp các đô thị miền núi phía Bắc Việt Nam vốn vay Ngân hàng thế giới WB đã và đang triển khai tốt đóng góp phần cải tạo, đầu tư hoàn chỉnh, đồng bộ hệ thống hạ tầng ở một vài tuyến đường trong đô thị TP Thái Nguyên.
  • Tiếp tục tăng cường, hoàn thiện hệ thống xe buýt công cộng. Phát triển thêm các loại hình vận tải công cộng modern hiện đại, thân mật với hệ sinh thái.
  • Cải tạo và phát huy năng lực vận tải của hệ thống đường sắt, giao thông đường thuỷ trong nước.

Chào mừng 55 ngày thành lập TP Thái Nguyên và triển khai Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tùy chỉnh quy hoạch chung TP Thái Nguyên, hi vọng rằng những quan điểm góp phần sẽ hữu dụng đối với nhiều cấp quản lý đô thị TP Thái Nguyên để đề nghị được những ý kiến, phương pháp và sự chú ý đúng mức trong cải tạo đô thị, triển khai Quy hoạch rộng mở TP Thái Nguyên, xây dựng thành phố modern hiện đại, văn minh, vững bền.

KTS. Lê Cao Hải 
(Bài đăng trên TCKT số 9-2017)