Khu đô thị mới ở Tây Ninh Đẹp và chưa đẹp? ✔

Ngày trước, cách nay hai mươi năm, người ta gọi Khu đô thị mới Tây Ninh là Quy hoạch khu Người dân số I, phường 3. Tới nay, Khu đô thị đã hiện hình bằng xương thịt. Các trục đại lộ phẳng băng mặt bê tông nhựa như Nguyễn Chí Thanh, Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Đặng Ngọc Chinh là những trục đường dọc, hướng từ Nam lên Bắc. Cũng tương đương là các trục đường ngang như Trương Tùng Quân, Dương Minh Châu, Lê Duẩn, Trường Chinh… Các con đường này đều đã có vỉa hè cây cối, trụ đèn chiếu sáng. Đặc biệt hai tuyến Lê Duẩn và Nam Kỳ Khởi Nghĩa còn có dải phân cách rộng bằng cả một bên đường, với cây cối, hoa cỏ tràn ngập.

Một vài con đường cũng tương đối đẹp nhưng còn chưa có vỉa hè, cây cối và đèn chiếu sáng như Nguyễn Văn Bạch, Đặng Văn Lý. Nhiều đường nội bộ vẫn chỉ đơn giản là đường đất, kể cả ở khu tái định cư bên cạnh đường Đặng Ngọc Chinh, nên còn cả cảnh nước bùn lõng bõng khi mưa. Khu đô thị này từ bấy lâu đã phát triển dần dà, từ Nam lên Bắc. Bởi thế ở những trục đường phía Nam, phía có đường Cách mạng Tháng 8 thì đã có tương đối nhiều nhà mặt đường lấp chỗ trống mặt trước. Có những nơi phong cảnh đô thị khá đẹp như góc ngã tư giữa Trương Tùng Quân và Đặng Ngọc Chinh. Một bên là khu nhà ở kiêm kinh doanh (shophouse) của Vingroup vừa được hoàn thiện đầu tháng 8/2018. Ở đầu ngã tư bên kia, có những khu nhà tầng có kiến trúc đẹp và lạ mắt làm “đối trọng”. Ở các con đường ngang như Dương Minh Châu và Lê Duẩn cũng thế, đã có từng cụm nhà nổi lên, phố liền kề hoặc villa. Toàn bộ đều có thiết kế và xây lắp kỹ lưỡng. Với tường sơn phối kết hợp các ô cửa đẹp, long lanh kính chớp. Mái bằng hay mái nhọn, lợp ngói đủ mầu tươi vui hoặc trầm. Cứ theo các trục phố dọc từ Nam lên Bắc mà đi, sẽ thấy tỷ lệ công trình dần thưa thoáng. Đa phần vẫn ngập tràn một mầu xanh cây xanh ở phía Nam, thì càng lên xa phía Bắc cũng mầu xanh nhưng cỏ hoang là chủ lực. Thậm chí còn cả các vườn cao su trồng từ trước năm 1975, thân cây sần sẹo thẫm đen. Tán lá xanh hoặc vàng từng mùa reo vui với gió.

Nhìn tổng quan. thì rõ nét đã hiện hình một KĐT được trù tính quy hoạch hẳn hoi. Dù điều kiện kinh tế của tỉnh đã để cho quy hoạch này lớn chậm. Chậm nhưng mà chắc. Hạ tầng đô thị mà tiêu biểu là các đường phố đã ở bậc cao, khiến ai ai cũng có ước mơ được về đây xây nhà. Mà đã xây là phải đẹp, để tương xứng với con đường cũng tựa như các căn nhà đã có.

Đường đã đẹp! Điều đó thì ai ai cũng đã thấy. Nhưng còn nhà đã đẹp chưa? Còn tuỳ ở mắt mọi người. Như căn nhà khá mỏng và cao, nổi trội ở hai mái ngói, chênh nhau cho cảm nhận lênh khênh giữa KĐT mới. Mỏng là do lô đất được phân lô, chỉ từ 4 đến 5 m. Và trên từng mảnh đất nhỏ, hẹp ấy, kiến trúc như thế nào còn tuỳ ý gia chủ và thiết kế của KTS.

Lạ một điều, đi xem từng nhà trên phần phía Bắc của KĐT mới, mà lúc này đã là KP.5 của phường 3, sẽ thấy đa phần các căn nhà tuyệt đẹp. Thôi không dám so sánh với vài ngôi villa của những “đại gia” đã hoàn chỉnh từ tường rào đến sân vườn; mà chỉ kể những ngôi kiểu nhà mặt đường liền kề thôi, cũng thấy mỗi nhà là 1 kiến trúc có style phong cách riêng. Mỗi ngôi một kiểu dáng không giống nhau. Mà sự thẩm mỹ rõ đặc biệt là trên các tầng lầu và bộ mái. Cột tròn, cột vuông, vòm cong, mái chảy. Cái nhà bé thế cũng hai tầng mái, nên mảnh đất nào rộng hơn nữa thì nhà cũng lên mái 5-7 tấm là thường. Cửa sổ vuông thành sắc cạnh hoặc vòm cong, đan xen những mảng tường và cửa đi ngay ngắn. Ban công, lô-gia lắp kính sáng ngời hoặc nhẹ nhàng với sắt uốn hoa văn lịch lãm. Kỷ nguyên mới chẳng còn ai dùng nhiều mầu sơn loè loẹt. Vậy cho nên đa phần tường cửa chỉ phối không quá 3 mầu. Có ngôi, lại chỉ một mầu tường và cửa trắng thuần khiết để nổi trội mầu tươi đỏ ngói của đa số lớp mái.

Nhà và đường đều đẹp, hỏi phố đã đẹp chưa và hỏi rộng ra toàn khu phố? Ở cuối đường Nguyễn Văn Bạch, bên kia đường Nguyễn Hữu Thọ đã thuộc sở hữu phường Hiệp Ninh, có 1 hotel 7 tầng tên là Mỹ Mỹ. Lên sân thượng hotel sẽ thấy được tất cả khu phố, thì ở hai bên con đường thẳng đẹp chạy về phía trung tâm thành phố là những khối kiến trúc xô bồ, cái dọc, cái ngang trên những mảnh đất còn đang đợi chủ. Nhìn từ trên cao, nhà cửa tuy bộn bề nhưng vẫn còn tương đối hài hoà. Đó là nhờ những lô đất còn hoang vu ấy vẫn ngập tràn một mầu xanh cỏ cây mùa mưa. Nhưng quay lại mặt đất để đến gần hơn sẽ thấy mầu xanh hoang hoá do cỏ đã mọc đầy, thành ra hơi nhếch nhác. Mà dù đứng ở đâu, cũng chưa cảm có được khunh hướng phát triển ngày mai của từng đường phố hay toàn khu phố. Và, cũng hơi lấy làm lạ, rằng cả một khu phố lớn là thế mà mới chỉ thấy có đặc biệt nhất một ngôi trường THPT Tây Ninh. Và, ngoài ra công trình công cộng như sân vận động, công viên… của tỉnh đầu tư, hoặc vài trụ sở của những cơ quan cấp tỉnh như toà Bảo hiểm Xã hội mới xây trên đường Nguyễn Chí Thanh; thì chưa thấy một công trình công cộng nào ở cấp khu phố cần có – Như nhà trẻ, trường tiểu học hay THCS, cũng như chợ và siêu thị… Nghĩa là KĐT này chỉ để cho những người ta ở. Còn tất cả những hoạt động khác, như mua bán, học hành, gửi trẻ và giải trí đều phải đi sang nơi khác. Như thế thì đã có thể gọi là 1 KĐT mới hay chưa? Có lẽ khu phố này là 1 điển hình cho cái sự: Mỗi cá thể đều đẹp cả, nhưng tổng thể lại chưa. Đây có phải là 1 nỗi do dự dài lâu của những nhà quản lý đô thị, không chỉ riêng của thành phố Tây Ninh.

Nguyễn Quốc Việt

(Bài đăng trên TCKT số 09-2018)