Chuyên gia chỉ ra “điểm nghẽn” gây khó phát triển nhà ở xã hội ☑

Trở ngại phát triển nhà ở xã hội, người mức thu nhập thấp khó “an cư”

Chị An, là 1 công nhân tại khu công nghiệp Bắc Thăng Long đang kiếm tìm các dự án nhà ở xã hội. Mặc dù thế, chị An cho hay kiếm tìm suốt hơn một năm vừa qua vẫn không kiếm được dự án nào thích hợp. 1 phần vì mức thu nhập của vợ chị 16 triệu VNĐ/tháng vẫn chính là cực thấp và còn chi ra một khoản nuôi con nhỏ. Trong lúc các dự án nhà ở xã hội hiếm hoi và giá cũng vượt xã với mức thu nhập..  

“Hiện tại gia đình tôi vẫn đang phải thuê trọ với giá 4 triệu VNĐ/tháng. Tôi cũng đã tìm hiểu nhiều dự án nhà ở xã hội nhưng vẫn chưa kiếm được địa điểm cũng như giá cả thích hợp. Nhiều môi giới nhà họ nói rằng nhu cầu ở nhà xã hội đang rất cao so với nguồn cung nên nếu như không mua nhanh thì sẽ còn tăng giá cao nữa nên tôi cũng hoang mang”, chị An chia sẻ.

Hiện tại, cả đất nước đang tiếp tục thực hiện 339 dự án nhà ở xã hội, nhưng vận tốc thực hiện rất chậm, trong đó nhà ở công nhân là 7,6 triệu m² với hơn 152 nghìn căn hộ; nhà ở xã hội cho tất cả những người mức thu nhập thấp đô thị là 10,96 triệu m² với 219 nghìn căn hộ. Các dự án này đang thực hiện rất chậm và mới chỉ khởi động lại thời gian cách đây không lâu sau gói hỗ trợ tín dụng theo Nghị quyết 11 của Chính phủ được đưa ra.

Các chuyên gia đánh giá một vài địa phương, đặc biệt người hàng đầu là Chủ tịch UBND cấp tỉnh chưa thực sự chú ý phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, người lao động khu công nghiệp; chưa đưa các định mức phát triển nhà ở, nhất là định mức phát triển nhà ở xã hội khu vực đô thị, nhà ở cho công nhân vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm và hàng năm để dành nguồn lực triển khai kiểm tra, đôn đốc.

Một vài doanh nghiệp, tập đoàn kinh doanh BĐS lớn trong khoảng thời gian vừa rồi mới chỉ tập trung vào việc phát triển các KĐT, nhà ở, khu resort cao cấp mà chưa quan tâm đến việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội dành riêng cho các đối tượng mức thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp sử dụng nhiều công nhân, người lao động chưa quan tâm đến nhà ở cho công nhân, người lao động.

Không dừng lại ở đó, các chuyên gia cho rằng việc khó phát triển nhà ở xã hội là do chưa giải quyết được vấn đề sắp xếp quỹ đất 20% tại một vài địa phương có quỹ đất ở đô thị hạn hẹp như thành phố Hà Nội và Thành Phố Hồ Chí Minh hoặc địa phương có cơ sở hạ tầng, địa điểm địa lý, điều kiện khí hậu sát biển, miền núi thích hợp với phát triển du lịch hơn là phát triển nhà ở xã hội… dẫn tới việc sắp xếp quỹ đất 20% tại các địa phương này gặp nhiều trở ngại. Hay như trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua – bán nhà ở xã hội còn rắc rối phức tạp và nối dài; các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã phát hành chưa đủ lôi cuốn;…

Nhiều phương pháp thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội

Vừa mới qua, Bộ Xây dựng tổng hợp nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho tất cả những người mức thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp của những địa phương giai đoạn 2021 – 2030 là khoảng 2,6 triệu căn. Mục đích đưa ra của những địa phương cho giai đoạn này là hoàn tất 1,8 triệu căn hộ.

Bộ Xây dựng cho hay để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cần tháo gỡ 2 vấn đề chính. Đầu tiên, sửa đổi và đồng bộ hệ thống luật pháp, từ luật nhà ở, luật Thuế, luật Kinh doanh BĐS. Thứ 2, tăng cường quy trình làm việc với chính quyền địa phương, đôn đốc, chỉ dẫn triển khai 2 gói hỗ trợ theo Nghị quyết 11/NQ-CP, nghiêm túc dành ra 20% quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội trong những dự án nhà ở thương mại. Đồng thời, kiểm tra, rà soát các dự án nhà ở thương mại hiện nay, để tạo trào lưu phát triển nhà ở xã hội.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động Thành Phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh chỉ tiêu doanh thu chỉ 10% của nhà ở xã hội và nhà ở cho công nhân hiện không đủ để giải bài toán tài chính cho doanh nghiệp. Không chỉ vậy, việc duyệt giá bán nhà ở xã hội, các thủ tục pháp lý liên quan đến cấp sổ hồng, vấn đề bồi thường kinh phí giải phóng mặt bằng còn chậm thực hiện, toàn bộ tác động không nhỏ đến việc hấp dẫn doanh nghiệp phát triển phân khúc này.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam cho rằng khi phát triển nhà ở xã hội, doanh nghiệp không chủ động được về dòng tiền, đối tượng mua nhà ở xã hội, giá bán đều do nhà nước quyết định. Chính vì như thế, các thủ tục, quy trình cần phải được xử lý nhanh chóng hơn giúp doanh nghiệp tiếp xúc đất đai 1 cách dễ dàng.

“Khi có thể tham dự dự án sớm và thời gian tịch thu vốn nhanh, thì việc hấp dẫn doanh nghiệp tham dự phát triển nhà ở xã hội là điều không khó”, ông Hà đánh giá.