Đại biểu “truy” trách nhiệm Bộ trưởng Trần Hồng Hà về hiện tượng thao túng đấu giá đất ☑

Chiều nay (16/3) tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hồi đáp chất vấn của đại biểu Điểu Huỳnh Sang (đoàn Bình Phước) về sự việc sử dụng đất đai để phát triển đô thị đang tự phát không theo quy hoạch có lý do do thị trường gây chệch hướng phát triển, phương pháp chặn đứng thực trạng này thế nào?

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Hệ sinh thái Trần Hồng Hà cho rằng: “Phát triển đô thị phải dựa trên cơ sở khoa học như số cư dân, công việc lôi cuốn cư dân tới đó và được triển khai bằng luật nhà ở, luật xây dựng, quy hoạch đô thị và nông thôn”.

Hiện tại, chúng ta mới chỉ với luật đất đai phân định mức thôi, nhưng lộ trình từ thời điểm năm này sang năm khác lại luật lệ tại luật nhà ở được tính toán 1 cách kỹ càng và sẽ tính toán được cung cầu để làm sao bảo đảm đủ nhà ở.

“Tôi xin nhấn mạnh, phân khúc nhà ở, rất cần các phân khúc từ khu vực lõi quy hoạch trung tâm để tạo nên giá trị lôi cuốn, đồng thời, phải tạo nên phân khúc với những người có mức thu nhập trung bình có thể chiếm tới 70 – 80% của xã hội để chúng ta có nhà, giá nhà thích hợp với điều kiện của dân cư”, Bộ trưởng Hà nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng Hà, vấn đề ở đây, chúng ta đang thiếu vắng quy hoạch, thiếu vắng trách nhiệm trong tính toán để làm như thế nào đó đất đai được sử dụng hiệu quả.

Hiện tại, nói tới vấn đề này thì quá sớm, nhưng xin phép rằng, chúng ta quản lý không phải bằng hành chánh mà sẽ quản lý bằng thuế. Nếu thời gian sử dụng, đơn vị sử dụng để hoang hoá đất, hoặc đã xây thành nhà rồi, nhưng không có người ở, không kinh doanh, đất đã nhận được dự án mà dường như không thực hiện, chúng ta sẽ tìm ra các loại thuế để đánh thuế.

Tiếp tục chất vấn về vấn đề đấu giá đất, đại biểu Đỗ Thị Việt Hà (đoàn Bắc Giang) cho rằng, thực trạng đấu giá đất thời gian qua cho thấy có hiện tượng thâu tóm giá để đầu cơ găm hàng, thâu tóm thị trường để trục lợi dẫn đến thực trạng sau thời điểm trúng đấu giá nhiều S diện tích đất bị bỏ hoang chậm đầu tư gây lãng phí.

Cùng với đấy là trúng đấu giá với giá cao, bỏ cọc, từ hiện trạng này, một vài cử tri đã kiến nghị cần rà soát bổ sung luật lệ về định rõ giá điểm bắt đầu để đấu giá đất khách quan minh bạch thích hợp với giá thị trường.

Đây cũng chính là nhiệm vụ được Quốc hội giao Chính phủ tại nghị quyết 82 và Chính phủ cũng đã giao cho Bộ Tài nguyên và Hệ sinh thái cần luật lệ nghiêm ngặt hơn về điều kiện năng lực tài chính của người tham dự đấu giá. Để nghị Bộ trưởng cho hay, trách nhiệm của Bộ trưởng và phương pháp triển khai những vấn đề trên?

Trả lời chất vấn của đại biểu Đỗ Thị Việt Hà, Bộ trưởng Hà cho hay: Về các “yếu điểm” của luật pháp trong vấn đề đấu giá đất đai, Bộ TN-MT đã có report báo cáo không thiếu, sắp tới làm cái gì cũng đã có đề nghị.

Cụ thể, ông Hà minh chứng, Bộ TN-MT kiến nghị, khi ký hợp đồng xong phải trả tiền, thời gian trả tiền không những 90 ngày mà chỉ 10 ngày. Tiền đặt trước hiện tại 5%, Bộ TN-MT đề xuất suy xét làm sao đưa giá lên bao nhiêu thì phải có tiền sẵn và chứng tỏ được và thẩm định của cơ quan có trách nhiệm…

Còn đối với việc vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm có tín hiệu trục lợi hay là không, ông Hà cho hay, các cơ quan điều tra sẽ khẳng định. “Chúng tôi không phải cơ quan được phân công kết luận vấn đề này. Sẽ có thời điểm khẳng định vấn đề đó”, ông Hà nói.

Tranh luận với Bộ Trưởng Bộ Tài nguyên và Hệ sinh thái Trần Hồng Hà về sự việc trốn thuế trong giao dịch đất đai, đại biểu Nguyễn Thị Xuân cho rằng, cần xử lý nghiêm, cần hình sự hóa hành vi gây lũng loạn thị trường để bảo đảm tính răn đe. Nhắc tới vụ việc bỏ cọc của Công ty Tân Hoàng Minh khi đấu giá đất tại Thủ Thiêm, bà Xuân cho rằng, số tiền nhà đầu tư bỏ cọc không đáng gì so với việc đẩy giá đất khu vực vòng quanh. Số tiền Nhà nước đang bị hao tổn như thế nào khi doanh nghiệp bỏ cọc và chỉ bị phạt hơn 500 triệu VND? 

 Đáp lại những vấn đề mà bà Xuân nêu ra, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Ý kiến là cần xử lý nghiêm hành vi liên quan tới việc gây lũng loạn thị trường đất đai”. Mặc dù thế, trong vô số trường hợp chính sách đề ra để thị trường vận hành hiệu quả thì công cụ hành chánh, kể cả hình sự lại chưa hợp lí. 

Theo Bộ trưởng Hà, trong vụ bỏ cọc đấu giá đất Thủ Thiêm cần điều tra, nếu có hành vi rõ mới có thể hình sự hóa. Đối với việc xử lý thực trạng trốn thuế trong giao dịch đất đai, Bộ trưởng Hà cho biết, có trường hợp quyết định giao đất nhưng tiền thu thì vẫn nợ, chưa triển khai trách nhiệm tài chính 1 phần. Hoặc đất đáng lẽ giao làm dự án khu công nghiệp nhưng găm lại không làm thì đất vẫn lên giá. 

Việc chậm thời gian góp phần vào phát triển kinh tế xã hội, hạ tầng cũng chính là hiện tượng trốn thuế. Vì thế, khi dự án đấu thầu, đấu giá cần định rõ thời gian bao lâu được thừa hưởng chính sách ưu đãi, nếu như không làm thì phải tăng thuế lũy tiến để bổ sung nguồn thuế. 

“Người đầu cơ đất đai thì cần đánh thuế cao hơn vì đầu cơ, lướt sóng không làm phát sinh giá trị kinh tế cho xã hội”, ông Hà nhấn mạnh. 

 Không chỉ có vậy, một vài đại biểu cũng do dự về vấn đề đầu cơ đất đai đã được nhận diện không ít năm nhưng hiện vẫn còn rắc rối phức tạp. Quốc hội từng giao Chính phủ khắc phục đầu cơ đất đai qua chính sách thuế. Người có tương đối nhiều nhà, đất bỏ hoang bị đánh thuế cao. 

Theo Bộ trưởng Hà, cần sửa theo Luật Thuế và Luật Đất đai. Vấn đề thuế sử dụng đất, khi đấu giá, đấu thầu phải đề ra lộ trình sử dụng, xem như là luật lệ bắt buộc. Nếu nối dài thì phải có giải pháp đánh thuế để ngăn cản đầu cơ, trục lợi. Kể cả đất ở, dự án không đầu tư, đất nông nghiệp không sử dụng thì vẫn phải đánh thuế. 

Còn người có 5-6 nhà mà dường như không đưa đến hiệu quả cho xã hội như cho thuê, kinh doanh, thương mại… thì phải đánh thuế. Phải đánh thuế lũy tiến để nhà đầu tư phải tính toán ích lợi của họ. 

Tham dự hồi đáp chất vấn về phương pháp thu thuế sang nhượng BDS, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định: “Đã chỉ đạo cơ quan thuế thu thuế BDS đúng với giá sang nhượng”. Bộ trưởng Phớc bật mí, qua rà soát 85.000 bộ hồ sơ sang nhượng BDS trong nửa đầu tháng 1, số thuế tăng thu được là 222 tỷ VNĐ. “Chúng tôi đang thanh tra những hồ sơ thuế có nghi hoặc về sang nhượng mà kê khai thuế”, Bộ trưởng Phớc khẳng định. 

Về phương pháp cần siết chặt các luật lệ về đấu giá đất để bảo đảm đấu giá nghiêm ngặt hơn, Bộ trưởng Phớc cho rằng: Phải định rõ năng lực nhà đầu tư, tăng tiền đặt cọc và gửi ở tài khoản của Hội đồng đấu giá quản lý, để nếu trường hợp doanh nghiệp bỏ cọc thì tiền này không được rút lại. Hoặc thời gian nộp tiền đặt cọc cần ngắn lại hơn. Cam đoan triển khai mục đích đấu giá cũng phải luật lệ nghiêm ngặt hơn, tránh việc đấu giá xong rồi nhà đầu tư “om” đất không đầu tư sử dụng, lãng phí…