Fed tăng lãi suất nghĩa vụ trả nợ Việt Nam ít bị “tổn thương” nhờ dự trữ ngoại hối hơn 100 tỷ USD ☑

Tạm biệt ý kiến lạm phát tạm thời, Fed dự định tăng lãi suất, siết chặt chính sách tiền tệ

Từ thời điểm năm ngoái, Thống đốc Cục Dự phòng Liên bang Mỹ (Fed) Lael Brainard đã thông báo về đợt tăng lãi suất vào tháng 3/2022 để chống lại thực trạng lạm phát quá “nóng” tại nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

Tại phiên điều trần tháng trước, bà Lael Brainard cho biết Fed đã chuẩn bị sẵn sàng cho việc nâng lãi suất ngay sau thời điểm chương trình mua tài sản của họ chấm dứt. Điều ấy mở ra thời cơ cho việc Fed tăng lãi suất tại buổi họp chính sách dự định diễn ra từ thời điểm ngày 15-16/3.

Trước đây vào tháng 12/2021, Fed đã công bố kế hoạch mua đợt trái phiếu chính phủ sau cùng vào tháng Hai năm vừa rồi, sớm hơn một tháng so với dự định. 

Với lạm phát trong tháng 12/2021 tăng 7% so với cùng kỳ năm 2020, vận tốc sớm nhất trong gần 40 năm, các nhà hoạch định chính sách của Fed đang ước muốn làm nhiều hơn và sớm không chỉ có vậy. Giới chức của ngân hàng trung ương này tưởng chừng như đã bền chí với kế hoạch tăng lãi suất vào tháng Ba.

Fed tăng lãi suất và 5 ảnh hưởng đến nền kinh tế thế giới

Về sự việc Fed, 1 trong những ngân hàng trung ương lớn nhất nhì trên thế giới tăng lãi suất, giới chuyên gia chỉ ra sẽ có ít đặc biệt là 5 ảnh hưởng đối với nền kinh tế các nước còn lại, tùy theo bối cảnh cụ thể của mỗi đất nước.

Trước tiên, đồng Dola sẽ tăng giá với nguyên nhân chính nhờ kinh tế Mỹ hồi phục và lãi suất đồng Dola cũng tăng. Điều ấy khiến đồng nội tệ của những nước (đặc biệt là thị trường mới nổi) mất giá tương ứng, cộng với lạm phát nội tại đang ở mức cao, khiến nhiều ngân hàng trung ương các nước sẽ phải tăng lãi suất. Một vài ngân hàng trung ương đất nước đã triển khai tăng lãi suất do thông tin từ Fed có thể nói tới như Hàn Quốc, Ấn Độ, Brazil, Nga…

Thứ 2, Fed tăng lãi suất khiến tăng kì vọng về kinh tế thế giới đang hồi phục, kéo thị trường chứng khoán toàn thế giới lên, nhất là sự phản ánh ở Mỹ, EU và một vài thị trường châu Á đang trên đà tăng điểm. Thế nhưng, các chuyên gia cảnh báo có thể đây chỉ đơn giản là xu thế tạm thời vì thị trường sẽ có những tùy chỉnh khi tâm lý nhà đầu tư về ổn định.

Thứ 3 là, do đồng Dola tăng. Có thể thấy rằng, các đồng tiền lớn EUR, CAD, AUD… đã liên tiếp hạ giá do áp lực từ việc giá Dola tăng cao từ thông tin Fed tăng lãi suất. Dự định, xu thế có thể còn tiếp diễn trong nửa đầu năm tới.

Tiếp sau, lãi suất Dola tăng có nghĩa là việc nghĩa vụ trả nợ bằng Dola của không ít đất nước bị gia tăng, đặc biệt là khi hoàn cảnh vay nợ của không ít nước đang “nóng” dần trong thời kì đối diện với trở ngại bệnh dịch vừa rồi. Dữ liệu cho thấy nợ công toàn thế giới tăng nhanh, từ mức 84% GDP năm 2019 lên 101,6% GDP năm 2020 và 104,8% GDP năm 2021. Nợ doanh nghiệp và hộ gia đình cũng tăng nhanh 3 năm qua. Đây là rủi ro nợ mà nhiều nước quan tâm.

Sau cùng, hiện tượng đảo chiều dòng ngân sách đầu tư gián tiếp có thể xảy ra như khi Fed tăng lãi suất vào năm 2013. Dòng tiền sẽ có xu thế rút ra từ thị trường mới nổi vì đồng tiền nước đó mất giá và trở lại thị trường Mỹ, EU… nơi lãi suất gia tăng và cũng chính là để “tạm thời trú ẩn” rủi ro.

Fed tăng lãi suất ít ảnh hưởng tiêu cực tới kinh tế Việt Nam

Đánh giá về sự việc Fed tăng lãi suất, ông Frederic Neumann – Đồng Giám đốc Khối Nghiên cứu Kinh tế châu Á, thuộc Khối Nghiên cứu Kinh tế Toàn thế giới của HSBC – cho rằng, dù động thái này còn có thể ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế, nhưng Việt Nam có thể sẽ ít bị tác động từ lãi suất Dola cao, nhờ các nhân tố căn bản mạnh mẽ và nền kinh tế với trọng tâm xuất khẩu.

Lãi suất

Ảnh hưởng trước tiên là làm các ngân hàng trung ương tăng lãi suất, giới chuyên gia đánh giá Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) duy trì ý kiến chính sách tiền tệ thích hợp trong năm 2022 để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Dự tính rằng lãi suất có thể chỉ biến động trong biên độ hẹp nếu như không có áp lực lạm phát đột ngột (dự báo CPI năm 2022 là 4%). Giới chuyên gia kì vọng tăng trưởng tín dụng sẽ ở mức 14% trong năm 2022 – đồng nhất với mức mục đích mà NHNN . NHNN tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ nới lỏng, tập trung vào gói hỗ trợ lãi suất và mục đích có thể cắt giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5%-1% trong hai năm.

Chứng khoán

Các nhà phân tích cho rằng thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ ít biến động từ việc Fed tăng lãi suất do sự tăng vọt những năm vừa mới đây được thúc đẩy bởi tăng trưởng doanh thu từ các doanh nghiệp và cách đầu tư khôn ngoan. Dù khối ngoại liên tiếp bán ròng và chốt lời, nhưng dòng tiền không rời bỏ thị trường mà liên tiếp tìm các thời cơ mới.

Theo report báo cáo của VN – Index, 2022 sẽ là 1 năm rất tốt cho thị trường chứng khoán Việt Nam từ sau mức tăng 37,3% tính bằng Dola (hoặc 35,7% tính bằng VNĐ) của VN – Index (VNI) của năm trước. Thị trường sẽ một lần tiếp nữa tạo nên các thời cơ dồi dào cho các nhà quản lý quỹ tích cực sẽ vượt bực đáng kể so với chỉ số VN – Index trong 2022 với mức tăng cao của VNI năm trước phần đông được thúc đẩy bởi tăng trưởng 30% trong doanh thu doanh nghiệp, và các dự trù thị trường chỉ ra rằng tăng trưởng doanh thu sẽ đạt hơn 20% vào năm 2022.

Tỷ giá

Bàn về câu truyện tỷ giá VNĐ năm 2022, giới chuyên gia cho rằng tỷ giá sẽ ổn định và dao động trong vòng +-1% dựa trên ít nhất 2 lý do. Đấy là Việt Nam luôn duy trì được trạng thái thặng dư thương mại trong tương đối nhiều năm qua và FED dự phóng vẫn sẽ duy trì mức lãi suất dưới 1% trong năm 2022 nên áp lực tỷ giá cho những đối tác thương mại chính, gồm có Việt Nam, sẽ được giảm nhẹ đi phần nào.

Các chuyên gia nhận định với Việt Nam, tỉ giá có thể tăng nhẹ, nhưng rất ít do kinh tế nước mình đang hồi phục (tăng trưởng khoảng 2% năm 2021 và sẽ hồi phục lên mức 6,5% – 7% nếu Việt Nam kiểm soát tốt bệnh dịch và triển khai thành công Chương trình hồi phục, phát triển kinh tế – cộng đồng). Giá trị tiền đồng Việt Nam được kì vọng sẽ tăng giá khoảng 2% trong năm vừa rồi, nhờ vào sự phục hồi trạng thái thặng dư của cán cân thương mại Việt Nam từ mức 1% GDP năm 2021 lên tới 5% GDP trong năm 2022.

Nghĩa vụ trả nợ

Tiếp sau, về ảnh hưởng tăng gánh nặng nghĩa vụ trả nợ bằng Dola, Việt Nam cũng được phán đoán sẽ ít bị tổn thương nhờ Việt Nam đã có mức dự phòng ngoại hối hơn 100 tỷ Dola, cao trên dưới 10% hơn mức gợi nhắc của Quỹ Tiền tệ Quốc tế – IMF đối với dự phòng đất nước, và nợ được định danh bằng đồng ngoại tệ của Việt Nam vẫn ở mức dưới 40% GDP. Không chỉ có thế, khoảng 50% khoản nợ định danh bằng ngoại tệ của Việt Nam về căn bản là các khoản vay “mềm” từ những tổ chức cho vay siêu đất nước (chẳng hạn, World Bank) với các điều lệ ưu đãi. Bởi thế, các khoản nợ này không làm tăng tính dễ bị tổn thương của Việt Nam đối với điều kiện thắt chặt chính sách tiền tệ thế giới.

FDI vào Việt Nam vẫn tăng trong thời gian ngắn

Sau cùng, về sự việc ảnh hưởng của động thái tăng lãi suất của Fed lo âu sẽ làm giảm ngân sách đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào thị trường mới nổi như Việt Nam, giới phân tích cho rằng tác động của việc Fed tăng lãi suất tới dòng vốn FDI vào Việt Nam không thật sự rõ ràng kinh qua số dự án và số vốn FDI đăng ký vào Việt Nam vẫn gia tăng trong thời gian ngắn.

Lý giải cho điều đó, giới phân tích đề ra ba lý do chính. Đầu tiên, việc Fed tăng lãi suất thường đã được thị trường dự báo từ sớm trước kia nên các nhà đầu tư đã có những động thái đón đầu, bởi thế không nhiều khi xảy ra một diễn biến bất ngờ trong việc phân bổ và sử dụng nguồn kinh phí. 

Thứ 2, nguồn kinh phí FDI vào Việt Nam phần đông là ở ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, với tỷ trọng đầu tư luôn trên dưới 60% tổng kinh phí đầu tư. Đây là 1 lĩnh vực yêu sách ngân sách đầu tư dài lâu nên không thể vì việc lãi suất gia tăng mà doanh nghiệp lại ngừng thực hiện dự án đã được nghiên cứu và hoạch định từ rất lâu để chuyển vốn sang nơi khác đầu tư. 

Thứ 3, các nhà đầu tư tới từ châu Á chiếm tỷ trọng cao trong tổng kinh phí FDI đăng ký tại Việt Nam (chiếm gần 70% tổng kinh phí FDI đăng ký năm 2021) sẽ không chịu tác động nhiều từ việc Fed tăng lãi suất, mà hoàn toàn trái ngược đang được chính sách tiền tệ tại nước họ ủng hộ. Trong lúc ấy, các nhà đầu tư tới từ Hoa Kỳ lại không có ảnh hưởng tiêu cực và đáng kể do tỷ trọng FDI của Hoa Kỳ tại Việt Nam thấp (chỉ chiếm 3% tổng kinh phí FDI đăng ký năm 2021).

Có thể thấy rằng, việc ngân hàng trung ương của nền kinh tế số 1 thế giới – Fed – quyết định tăng lãi suất đã làm dấy lên nhiều lo âu về biến động ở trong phần lớn thị trường toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Mặc dù thế, nhờ các nhân tố căn bản mạnh mẽ cùng nền kinh tế với trọng tâm xuất khẩu, triển vọng kinh tế ở Việt Nam trong năm 2022 vẫn rất to lớn và được nhận xét sẽ ít tác động tiêu cực từ event sự kiện tăng lãi suất của đồng Dola.