Để hợp phong thủy và giữ cá tính ⭐

Đa phần người Á Đông khi làm nhà mới hay sửa nhà cũ đều ít nhiều tham khảo các kinh nghiệm phong thủy. Thời đại công nghệ, thông tin dễ dàng tiếp xúc càng hỗ trợ đắc lực cho quá trình làm nhà có phối hợp dữ liệu phong thủy hiệu quả. Tuy vậy, thực trạng tra cứu các hướng dẫn phong thủy tràn ngập trên mạng làm nảy sinh nhiều phân vân, tranh cãi giữa những bên liên quan, đặc biệt là giữa chủ đầu tư và giới thiết kế.

Nhiều chủ nhà trẻ tuổi hiện tại có đủ kiến thức và tự tin để trực tiếp tham dự thiết kế, xây lắp, sắp xếp nội thất… cho chính tổ ấm của mình với ước muốn thoát khỏi ràng buộc cổ truyền. Thời đại thay đổi khiến nhận biết đổi thay, khi nhà chuyên môn hiểu biết và có bản lãnh nghề nghiệp thì việc thiết kế hài hòa phong thủy 1 cách khoa học và modern hiện đại chính là ý kiến thiết kế kiến trúc vững chắc, giảm xâm hại hệ sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hóa… Vấn đề : Nhận biết và phương pháp cụ thể nào để căn nhà giữ được cá tính riêng cho chủ nhà mà vẫn bảo đảm tính chất phong thủy hiệu quả, khoa học?

Kế thừa cổ truyền 1 cách khoa học

Hiện tại, từ Trung Quốc đến Singapore, Hongkong, thậm chí cả Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia… hầu như tất cả các công trình lớn nhỏ đều sở hữu sự tham dự của chuyên gia về phong thủy ở mọi công đoạn. Đương nhiên, KTS chủ trì phải là người “xâu chuỗi” được tất cả dữ liệu làm cho ra sản phẩm cuối cùng đáp ứng được ý muốn của chủ đầu tư mà dường như không nhuốm Màu sắc thần bí hay phụ thuộc vào kiểu thức trang trí cổ xưa. Do đó, để có “căn nhà mang cá tính riêng, modern hiện đại mà vẫn bảo đảm phong thủy tốt” thì cần kế thừa các giá trị cổ truyền 1 cách khoa học. Quy trình đúng phải đi từ tích lũy dữ liệu lúc đầu – chọn đất, chọn hướng nhà thế nào cho hợp khí hậu và mệnh trạch gia chủ- rồi đến bố cục không gian, và các kỹ thuật xây dựng, trang trí hoàn thiện…

Nhân tố thời gian cũng liên lạc nghiêm ngặt với sự tạo thành không gian, từ thời điểm khởi công (động thổ) đến dọn vào nhà ở (nhập trạch) đều liên lạc với tuổi chủ nhà – chu kỳ sinh học của con người – và phải lưu ý phát triển vững chắc. Vận dụng phong thủy modern hiện đại chủ yếu quan tâm đến các nhân tố như Hệ sinh thái, chủ thể sử dụng là ai, đối tượng tiếp cận…, nói chung là các dữ liệu trong tổng thể Tam tài Thiên Địa Nhân là 3 căn cơ làm ra dải ngân hà vạn vật, cũng chính là sơ đồ đối sánh giữa những nhân tố cấu thành không gian với con người và thời gian, tương ứng với cùng 1 số học thuyết –trường phái phong thủy phổ biến bấy lâu. Cụ thể, giữa Thiên (ứng với câu hỏi When: Thời điểm, thời vận) với Nhân (Who: Nhân tướng, mệnh lý, thiên hướng phát triển) phối kết nên nguyên lý Bát trạch phối mệnh để tìm Vị và Hướng nhà. Còn giữa Nhân với Địa (Where: Nơi chốn, vị thế, địa lợi) phối kết nên nguyên lý Hình thế để bài trí, bố trí, xoay xở thế nào cho hợp lí. Và giữa Địa với Thiên thì các tính toán phối hợp địa mạch, vị thế tương hợp với vận khí dải ngân hà, chuyển hành của hệ sao thiên văn tương ứng lịch pháp Âm Dương, Can Chi, Ngũ Hành… chính là nguyên lý Huyền Không Phi tinh.

Bởi vì tính chất hệ thống khoa học lẫn triết học không ngừng được bổ sung, chỉnh lý từ xưa tới nay, nên một trường phái phong thủy nào đấy không thể thay mặt đại diện, bao quát và xử lý toàn diện được các vấn đề tổng thể lẫn chi tiết của những mối liên hệ con người trong không gian và thời gian. Mọi cá nhân luôn chuyển đổi theo chu kỳ sinh học và ảnh hưởng ngoại cảnh. Do đó, không có cuộc đất hay căn nhà nào được hoàn mỹ hoặc bị tồi tệ mãi về phong thủy, mà chỉ với những hạn chế hoặc lợi điểm nhất thời, các vấn đề phong thủy có thể xấu với người này nhưng lại hợp với người khác, căn bản là sự lựa chọn cũng như tùy chỉnh có thích hợp hay là không.

Cá tính riêng trong sự dung hòa chung

Trên thực tiễn không có 1 hình tượng thiết kế theo phong thủy nào có thể “ứng dụng đại trà” được, mà phải tùy điều kiện và nhu cầu cụ thể, theo khả năng của mỗi người chủ. Với các chủ nhà trẻ lưu tâm đến nhân tố “modern hiện đại, cá tính, khác người”, quan niệm trước tiên là cần chú ý là kiến thiết những không gian mở và liên hồi, mang tính tương tác cao. Cách làm “ open space” như thế thực ra rất cổ truyền, rất hoạt bát khi không gian mang tính liên tiếp, kết nối và dễ thích ứng hơn là ngăn chia đóng cứng. Dạng căn hộ studio được liên thông giữa phòng Ngủ – sinh hoạt – bếp ăn… với đồ nội thất dễ chuyển đổi tháo ráp, kệ nhiều chức năng là chọn lựa thích hợp. Đây cũng chính là tính Chuyển tiếp khí trong khoa học phong thủy mà căn nhà cổ truyền (ba gian, năm gian, liên thông dưới một bộ mái chung) của cha ông ta đã làm rất tốt.

Quan niệm thứ 2 là căn nhà modern hiện đại và cá tính cần phải có những không gian đệm, không gian dẫn dắt để vừa tránh được các va chạm trực tiếp với phía bên ngoài (tránh Xung Sát), vừa tăng khả năng sử dụng bổ ích và giảm trói buộc, phong thủy modern hiện đại gọi là Tăng thêm khí, giúp không gian sẽ ấn tượng và đậm nét hơn chứ không chung chung nhạt nhòa. Giả dụ: Thay cho sắp xếp 1 bàn ăn trong nhà có thể khá chật, ta có thể làm 1 bàn ngang như quầy bar giữa bếp và hiên sau nhà giúp giảm S diện tích choán chỗ, đồng thời tiện sử dụng hàng ngày, thêm 1 chỗ ngồi ẩm thực thú vị.

Quan niệm thứ 3 là cần tạo điểm nổi bật mang tính thiên nhiên cho căn nhà bằng nhiều phương pháp như trồng cây cối, mở giếng trời, vườn trên mái, tường xanh… Phương pháp này phong thủy gọi là Nổi trội Khí, cụ thể là chọn loại trang trí hợp với cá tính riêng thế nào cho các phần chính yếu trong nhà có thể ghi dấu ấn ấn cá tính của chủ nhà, tránh nhồi nhét các đồ dùng chung chung, các trang trí thiếu chắt chiu. Giả dụ: 1 loại cây chủ nhà thích, vài bức tranh ấn tượng đặt trong vòng sỏi đá nhẹ nhàng, hay 1 bể thủy sinh nước chảy cá lội…sẽ hỗ trợ căn nhà dù S diện tích rất khiêm tốn vẫn có sức sống và cá tính riêng.

Tất nhiên, người chủ cho dù cho có “phá cách” đến đâu thì khi xây nhà vẫn phải biết “cách phá” kinh qua điều kiện cụ thể và luật lệ chung, đặc biệt là dạng căn hộ chung cư, mọi xử lý chỉ trong khuôn khổ của nhà của mình, tránh xâm hại không gian chung. Cụ thể như 1 căn hộ trên tầng cao nhìn ra sông nước mênh mông thì bức tranh thiên nhiên ấy cần được hưởng lợi qua các khung cửa có tầm nhìn đẹp, bài trí bên phía trong sẽ nhẹ nhàng hơn, có thể gắn thêm gương phản chiếu để “dẫn dắt” phong cảnh và ánh sáng vào sâu trong căn hộ. Trái lại, khi phong cảnh đô thị lộn xộn thì những điểm nổi bật trong nội thất mang tính nổi trội sẽ phát huy công dụng xác định hướng thị giác, tăng tính thư giãn hơn.

Khéo xử lý Màu sắc, chi tiết

Quan niệm và tính chất sống không quá “bám đất bám làng” như vậy hệ trước, lại luôn luôn di chuyển, giao tiếp và thay đổi hệ sinh thái sống thế nào cho thích hợp công việc, nên chủ nhà trẻ có các lựa chọn phương pháp nội thất khá hoạt bát và ít câu nệ khuôn mẫu. Việc dùng Màu sắc, chi tiết trong không gian sinh sống hợp phong thủy với cá tính người trẻ liên quan đến hài hòa về tổng thể mà vẫn giữ cá tính và nổi trội, theo một vài nguyên tắc sau:

• Nguyên tắc bé nhiều hơn 3: Không bắt cần phải phủ toàn nhà một mầu, nhưng nếu trông thấy trong phòng có khá nhiều hơn ba Màu sắc không giống nhau thì dễ gây rối mắt, cảm nhận nhà sẽ chật chội và lộn xộn hơn. Trong khoảng mầu tương sinh tương khắc ngũ hành, ba mầu cũng chính là giới hạn để phối kết, trong đó mầu 2 là trọng tâm bản mệnh thích hợp, mầu 1 sinh 2 và mầu 2 sinh 3, đồng thời 1 và 3 tương khắc. Giả dụ như chủ nhà mệnh Kim (gọi là mầu 2) thì mầu một là Thổ và mầu 3 là Thủy, đáp án gợi nhắc tham khảo sẽ là 1 không gian dùng chủ yếu mầu trắng (hoặc xám) và đen, với các nhấn nhá mầu vàng, theo mật độ 6/3/một trong phối kết mầu.
• Nguyên tắc không chỉ có sơn: Một vài ý nghĩ cho rằng Màu sắc nội thất chủ yếu là mầu sơn, nhưng thực ra mầu của mặt sàn nhà, mầu của đồ dùng, rèm và thảm, ánh sáng đèn… có tác động rất to lớn, quyết định không gian nối kết tốt với nhau hay là không. Cần bảo đảm toàn nhà phải có 1 tông chung về nguyên vật liệu (chẳng hạn dùng nguyên vật liệu gỗ) sát cánh với tông mầu mà chủ nhà thấy thích hợp để tạo nên sự hài hòa căn bản, tiếp nối mới thêm các mầu mang tính đột biến, các điểm xuyết nhấn nhá bằng nguyên vật liệu khác.
• Nguyên tắc “vì sao không?”: Khi sử dụng mầu người trẻ luôn muốn tạo nên sự nổi trội, thậm chí có thể khác người, đặc biệt, ấn tượng…miễn sao không quá lộn xộn. Một mảng dán giấy cho góc phòng ăn nhỏ, một mảng tường phòng Ngủ dùng giấy dán sậm mầu… là những cách tạo nên sự nổi trội, kích thích thị giác, hướng sự quan tâm vào trọng tâm, tạo ra khác lạ. Những mảng mầu hiếm gặp, ít xuất hiện như đỏ tươi, cam đậm, tím than hay xanh biển đậm, thậm chí màu tối đen cũng có thể dùng như nhân tố tạo cá tính, giúp cho không gian thêm rộng hay sâu hơn.

Câu truyện dung hòa cổ truyền và modern hiện đại, thiên nhiên và nhân tạo, phong thủy và khoa học luôn không thể tách rời trong kiến trúc – nội thất xưa và nay. Với thế hệ chủ nhà trẻ tuổi, chắc chắn làm nhà theo phong thủy không hề có tỳ hưu canh cửa, treo gương bát quái hay tô vẽ chi tiết cầu kỳ. Tối giản, cá tính, ấn tượng, tương phản… là những khái niệm được yêu chuộng, trên nền tảng hiểu biết và tiếp theo văn hóa cổ truyền sẽ tạo ra một thế hệ chủ nhà và nhà thiết kế trẻ đầy hứa hẹn về sự thay đổi và phát triển vững chắc.

ThS.KTS. Hà Anh Tuấn
Khoa Kiến trúc – Trường Đại học Kiến trúc TPHCM
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 09-2021)